Geen wonder dat sommige mensen nog veel verder buiten hun comfortzone gaan. Echte diehards dompelen zich à la Wim Hof onder in een bad vol ijsblokjes. En het kan nog veel kouder, met een stikstofbad waarin de temperatuur daalt tot min 172 graden. Ja, min! Bij deze ‘cryotherapie’ onderga je in een koudecabine een stapsgewijze onderdompeling terwijl het kwik steeds verder omlaaggaat, en nóg verder...

Na drie minuten ga je eruit en neem je ontspannen plaats in een luie stoel met een kop thee. En dan komen de heilzame effecten op gang: terwijl je opwarmt ontstaat een algeheel gevoel van welbehagen. Pijntjes smelten weg. Somberheid maakt plaats voor een opgewekt humeur. Jezelf overgeven aan kou werkt als een enorme oppepper.

Wie kampt met veel stress of herstelt van een burn-out, heeft extra baat bij zo’n vriesbad. En in wetenschappelijk onderzoek met cryotherapie bleek dat mensen met depressies en angststoornissen sneller vooruitgingen wanneer ze naast hun medicatie twee weken dagelijks zo’n ijskoude sessie kregen.

IJsbaden

Kort en intens afkoelen is een geweldige oppepper. Dat kan in een ijsbad – maar ook met een sneeuwwandeling.

Die tintelende sensatie na een ijzig dompelbad: elke saunabezoeker kent het gevoel van herboren zijn. Datzelfde verkwikkende effect bereik je thuis door een minuut koud te douchen. Het is even doorbijten, maar de kick is enorm. Onderzoek heeft dan ook uitgewezen dat kou, en vooral extreme kou, allerlei opwekkende effecten op lichaam en geest heeft. Hoe lager de temperatuur, des te hoger de stemmingsthermometer na afloop uitslaat.

Je wenst iemand die somber en futloos is eerder een warme omhelzing en een comfortabele plek toe. Toch is kou als middel tegen psychische klachten niet onlogisch. Door de flinke temperatuurschok begint het lichaam allerlei stoffen aan te maken die fysieke klachten tegengaan, zoals het ontstekingsremmende stresshormoon cortisol en het pijnonderdrukkende endorfine. Van endorfines is al langer bekend dat ze niet alleen pijn stillen, maar ook een blij gevoel geven.

Flinke kou blijkt ook heilzaam voor mensen met bijvoorbeeld reuma of MS. Door hun overactieve immuunsysteem hebben zij aantoonbaar meer last van somberheid of depressie. De koudeschok kalmeert hun immuunsysteem en blijkt daarmee ook hun mentale klachten te temperen. Patiënten zeggen na afloop van een cryo-sessie dat ze zich beter voelen.Niet alleen fysiek, ook geestelijk: ‘Alsof mijn hoofd is schoongeveegd.’

En dan is er nóg een mechanisme dat het opwekkende effect van kou kan verklaren. Kou jaagt namelijk een enorme stoot adrenaline door je lichaam. Adrenaline is een heftig, snelwerkend stresshormoon dat je op cruciale momenten in staat stelt tot vechten of vluchten; of er nou een beer aan je arm hangt of een manager in je nek hijgt.

Adrenaline – door wetenschapsjournalist Scott Carney omschreven als ‘wondersap dat door je aderen stroomt’ – geeft je tijdelijk een euforisch gevoel. En dat kan helpen om angstige en sombere gevoelens te verdrijven.

Mocht een ijsbad of cryotherapie je niet zo aantrekken, wees gerust: een frisse winterwandeling of een sneeuwballen-gevecht stimuleert ook! Gewoon met dikke jas en warme wanten aan. En net als bij therapeutische koudesessies geldt voor sleetjerijden, schaatsen of een sfeervolle fakkeltocht: de echte beloning komt zodra je weer ontspannen binnen zit.

Nippend aan een kop loeihete chocolade-melk weet je waarom het de moeite waard was buiten in de kou te zijn. Dat voel je aan je gloeiende wangen – vooruit, ook aan de stramme spieren – én aan het geluksgevoel dat je langzaam maar zeker vervult.