Het moderne leven heeft ons veel gebracht. Ontbering hoeven we niet meer te lijden. Kou, hitte, honger, dorst, pijn: voorbij met één druk op de thermostaat, een loopje naar de koelkast, een pijnstiller. Apps wijzen ons de weg, voorspellen het weer, vermaken ons met spelletjes. Niet langer hoeven we met pijl en boog achter dieren aan te rennen of knollen op te graven om te eten hebben. Maar al die fantastische veranderingen zijn sneller gegaan dan we van nature aankunnen. Onze biologische ‘instellingen’ stammen nog uit de oertijd.

Van alle tijd die wij, homo sapiens, op aarde zijn, hebben we pakweg 99 procent geleefd als jager-verzamelaars: mensen die buiten leven, veel bewegen, en in kleine, hechte groepen rondtrekken door een omgeving vol gevaren. Pas de afgelopen honderd jaar kwamen auto’s, koelkasten en smartphones binnen ons bereik. Te kort om ons lichaam en onze hersenstructuren aan te passen aan de totaal andere manier van leven die al die technische hoogstandjes ons brachten. In welvarende landen is dan ook een alarmerende stijging te zien van het aantal mensen met depressie, burn-out, angst-stoornissen, eenzaamheid en slapeloosheid.

Dankzij onderzoek wordt steeds duidelijker welke aspecten van het moderne leven wringen met onze oerinstellingen, en wat we precies missen. Zoals legbatterijkippen opbloeien als ze mogen scharrelen, zo voelen wij ons ook beter wanneer onze natuurlijke behoeften worden vervuld. Hoe? Door het groen op te zoeken, in beweging te komen en samen de natuur te beleven.

De kloof tussen ons oerinstinct en het moderne bestaan groeit. Hoog tijd om je natuurlijke behoeften weer te vervullen en zo je gevoel van welzijn te vergroten.

Buiten voelt als thuis

Bomen, bloemen en water hebben een grote aantrekkingskracht op ons. Die hang naar de natuur is evolutionair bepaald. Op plekken met voldoende water en voedsel geven onze hersenen een geruststellend seintje: hier is het goed. Zelfs het soort water maakt verschil: heldere bergmeren en stromende beekjes vinden we fijner dan troebele plassen.

Dat geldt ook voor omgevingen die over-zicht bieden, zoals hoger gelegen plekken waar we gevaar op tijd zien aankomen. En voor plekken waar we beschutting en rugdekking hebben. Vandaar dat een verblijf in de Oostenrijkse bergen zo’n groot wow-effect geeft.

Dat gevoel herkent gids Guido Unterwurzacher. Liefkozend noemt hij het gebergte waar hij opgroeide – de Wilder Kaiser in Oostenrijk – zijn ‘crèche’. Tegenwoordig beklimt hij indrukwekkende pieken over de hele wereld, van Patagonië en China tot Pakistan. Maar de Wilder Kaiser blijft de plek waar hij altijd weer graag naar terugkeert.

‘De Oostenrijkse bergen geven me een gevoel van thuis en geborgen zijn,’ zegt Guido. ‘Niet iedereen beseft hoe mooi het dichtbij is. Maar als je zoals ik door verre landen trekt, krijg je meer waardering voor de hoge kwaliteit van leven die we hier hebben. Als ik tijd voor mezelf nodig heb, zijn er in dit berggebied zoveel bijzondere plaatsen waar ik me kan terugtrekken.’

Helder en stromend

Verbondenheid is
een basisbehoefte

Mensen zijn van nature sociale dieren. Verbondenheid zit ingebakken in ons systeem omdat we in de loop van de evolutie in groepen betere overlevingskansen hadden. Denk maar aan wederzijdse bescherming, samen jagen op grote dieren, voedsel delen en kinderen verzorgen. Verbondenheid is zelfs zo’n grote basisbehoefte dat ze direct na de behoefte aan voedsel en veiligheid komt. Uit psychologisch onderzoek blijkt dan ook steeds weer dat mensen die zich verbonden voelen, psychisch en lichamelijk gezonder zijn. Kortom, sociaal contact is wat ons het gelukkigst maakt.

Gids Guido is dan ook blij als hij het ‘berggevoel’ kan doorgeven aan gasten van zijn Alpinschule Rock ’n Roll in de Kitzbüheler Alpen in Tirol. Hij trekt dagelijks met bezoekers de bergen in om hen weer dichter bij de natuur te brengen. Samen genieten van het landschap, daar gaat het hem om. ‘Het mooist zijn de momenten waarop ik zie hoeveel plezier mijn gezelschap beleeft in de bergen.’





‘Bijvoorbeeld tijdens de tocht met een man die vroeger een uitstekende bergbeklimmer was. In het begin was hij wat onzeker, maar hij kreeg steeds meer zijn oude vorm terug. Ik merkte hoe hij daarvan opleefde. Zo’n gedeelde ervaring doet ons allebei goed.’

Samen in de bergen