Winterslaap, het klinkt zo verleidelijk. Toch is lang slapen niet het recept om fit de winter door te komen. Góéd slapen wel. Niet de kwantiteit maar de kwaliteit van de slaap bepaalt of je uitgerust wakker wordt. Het goede nieuws is: daar valt winst te behalen.

Het winterseizoen is een buitenkans om in balans te komen. ’s Nachts beter slapen, overdag bruisen van energie, en andersom natuurlijk. Zo doe je dat.

Actie en rust afwisselen

Winterfit

Een goede nachtrust zit ’m in de balans tussen diepe slaap en remslaap. Die balans begint al overdag, door activiteit en rust evenredig af te wisselen. Je lichaam bevat een mooi systeem om daarbij te helpen: het autonome zenuwstelsel. Dat bestaat uit twee delen.



Het sympatische deel fungeert als gaspedaal. Het brengt je organen in actie zodra dat nodig is: je hartslag en je ademhaling stijgen, de stofwisseling daalt. Daarna zorgt het parasympatische deel (de rem) dat je terugkeert naar rust en herstel. Dat automatische proces van inspanning en ontspanning gaat dag en nacht door.

Schakelen met energie
Als je overdag te actief bent en geen rust neemt, raakt het autonome zenuwstelsel uit balans. Het sympathische deel overheerst, waardoor je te veel energie verbruikt. Dat kun je ’s nachts niet meer inhalen. Maar als je overdag regelmatig rustperiodes inbouwt, is je lichaam gewend te schakelen tussen de actieve stand en de ruststand. Dan verloopt de overgang naar slapen soepeler, net als de overgang naar de diepe slaap (het parasympathische deel) en de remslaap (het sympathische deel).

Dé manier om te werken aan een goede nachtrust is dus je dagritme aanpassen. Dat kan verrassend eenvoudig. 3 wakkere tips om uitgerust de winter door te komen.

Het is heel normaal voor de diersoort mens om ’s nachts niet in één ruk door te slapen. Uit oude brieven en dagboeken weten we zelfs dat mensen vroeger lange winternachten probleemloos opdeelden in een ‘eerste’ en een ‘tweede’ slaap. Tussendoor namen ze enkele uren om over het leven te filosoferen, seks te hebben of sokken te stoppen.

Veel mensen streven er tegenwoordig naar hun slaapbehoefte in zo min mogelijk tijd af te handelen. Daardoor hebben ze al snel het gevoel dat ze niet goed genoeg slapen. En als ze zich daarover zorgen gaan maken, slapen ze nóg slechter.

Merk je dat je piekert over het feit dat je wakker ligt, dan kun je dus beter even uit bed gaan en een kwartiertje iets doen wat je afleidt van slapen: lezen, muziek luisteren, je gedachten even opschrijven… Zolang je het maar niet doet bij fel licht of op een schermpje dat blauw licht uitstraalt, want dat heeft een activerende werking op je brein. Houd het dus bij een schemerlampje.

Onder invloed van daglicht produceert je lichaam het ‘gelukshormoon’ serotonine. En dat is ’s avonds nodig voor de aanmaak van het hormoon melatonine, dat je helpt goed in slaap te komen.

Wat ook helpt bij het aanmaken van melatonine: zoveel mogelijk je natuurlijke ritme volgen. Ben je een avondmens, probeer dan niet je slaap te forceren door veel vroeger naar bed te gaan. Ga pas slapen als je moe wordt, dan val je eerder in een diepe slaap. Dat helpt om uitgerust wakker te worden.

Probeer je natuurlijke slaapritme ook in weekends en vakanties aan te houden. Slaap je lang uit, dan word je moe van te veel remslaap en verschuift je biologische klok. En als je daardoor zondagavond te laat in bed stapt, heb je maandag en dinsdag moeite om in je ritme te komen.

Wissel overdag actie en rust af; daardoor schakel je ook ’s avonds en ’s nachts soepeler van de actieve stand naar de ruststand. Ga bijvoorbeeld tussen afspraken door even wandelen of trek je kort terug voor een meditatie.

Maar soms lukt dat gewoon niet of vergeet je het zelfs, in de hectiek van werkklussen, wasjes en to-do-lijsten. Haal dan diep adem en denk even aan zo’n weldadig wintersportmoment: na een pittige afdaling bijkomen in een berghut met warme thee of misschien wel glühwein. O ja, nu weet je het weer: zo voelt ontspanning.